Người ta sử dụng tất cả các bộ phận từ rễ lên tới ngọn cây có củ mang màu vàng rất đặc biệt này. Ngoài việc nhuộm màu thực phẩm và làm gia vị, nghệ còn được biết đến như một loại thảo dược có ích cho sức khỏe.
Các loại củ như gừng, riềng, nghệ, xả... được con người sử dụng đã từ rất lâu với vai trò gia vị trong ẩm thực; song song theo đó, chúng cũng được sử dụng làm thuốc trị bệnh. Người ta khám phá rằng những dân tộc sử dụng nhiều nghệ có tỷ lệ mắc các bệnh về thấp khớp và hô hấp thấp hơn những đân tộc không dùng. Ngày xưa, người Assyrie sử dụng nghệ để nhuộm quần áo hoặc vẽ lên người vì cho rằng nghệ có khả năng xua đuổi côn trùng và giúp cơ thể thanh khiết. Trong các loại củ và bột gia vị thì nghệ được nhìn nhận như một loại củ có tính năng vượt trội hơn hết.
Từ xưa, việc bảo quản thực phẩm bằng cách ướp hoặc phủ bề mặt bằng bột nghệ đã rất thông dụng; nó không chỉ giúp giữ thực phẩm tươi và tăng thêm hương vị mà còn cho thấy thực phẩm được gia tăng tính năng phòng và chữa một số bệnh tật.
Nghệ được người Ấn Độ trồng và sử dụng từ 600 năm trước CN và món càri cũng gắn liền với dân tộc này từ đó. Cho đến nay thì nghệ được trồng hầu hết trên các lục địa. Không chỉ được trồng để lấy củ mà nghệ còn được ưa chuộng như một loại hoa cảnh có tán lá to khỏe và hoa có màu sắc rất đẹp.
Đặc điểm quý giá của nghệ
Giàu tinh bột (45-55%), nghệ chứa 2-6% tinh dầu. Dầu này chứa nhiều tính năng trị liệu, đặc biệt được sử dụng để bảo vệ niêm mạc dạ dày và hệ gan mật. Nó giúp tăng hoạt động gan và tiết xuất mật, giúp tiêu hóa.
Nước cốt củ nghệ Curcuma longa có tính kháng viêm, chống bệnh scorbut, sát khuẩn, sát trùng và xua đuổi côn trùng.
Nghệ còn chứa hơn mười hai thành phần phenolic gọi là curcumin có lợi cho sức khỏe. Chúng hoạt động như những chất kháng oxy hóa cực mạnh.
* Kháng viêm và ngăn ngừa sự hình thành khối u
Nghệ là mục tiêu của nhiều nghiên cứu khác nhau, và các nhà nghiên cứu xác nhận có những bằng chứng chắc chắn cho thấy nghệ có thể hỗ trợ điều trị trong các bệnh tim mạch, bệnh Parkinson, rối loạn tiêu hóa do suy gan và kháng viêm trong điều trị thấp khớp. Những nghiên cứu về tính năng của nghệ đối với việc bảo vệ cơ thể trước nguy cơ mắc các bệnh không lây khác như ung thư, hội chứng chuyển hóa... cũng đang được tiến hành và hứa hẹn nhiều tiềm năng.
Các nghiên cứu thực hiện trên động vật cho thấy phân tử hoạt chất curcumin trong nghệ tấn công vào các tế bào ung thư bằng cả 2 cơ chế đồng thời: thúc đẩy các tế bào ung thư tự sát (hiện tượng apoptosis) và làm chậm lại sự tăng sinh của chúng. Dựa vào nền tảng của nhiều nghiên cứu về cấu trúc mô, các nhà nghiên cứu đã có được kết quả khả quan đối với những bệnh nhân có nguy cơ ung thư cao, đặc biệt là ung thư vú và tuyến tiền liệt. Bổ sung viên curcumin có thể là một giải pháp phòng chống ung thư tích cực nhờ khả năng trung hòa các gốc tự do cực mạnh.
* Nghệ và những công năng khác
Nghệ được sử dụng nhiều vào các công thức trị liệu bằng thảo dược nhằm làm lợi mật và thông mật. Nó can thiệp vào cơ chế kháng viêm cho phép giảm một cách đáng kể các hư tổn của gan cũng như hiện tựơng tắc nghẽn ống mật. Người Ấn Độ từ lâu đã sử dụng bột nghệ trong các bệnh về dạ dày-ruột, đau đầu, viêm nhiễm, cảm cúm, thấp khớp, chống dư thừa cholesterol, ợ chua, viêm gan và điều hòa rối loạn bộ phận sinh dục nữ. Đối với các bệnh phế quản-phổi thì curcumin được dùng để chống hen suyễn, chống ho và làm long đờm. Người ta còn sử dụng các chế phẩm của nghệ dưới dạng miếng dán để chữa bệnh vẩy nến (psoriasis), ghẻ và eczéma; dùng nghệ trong các loại kem dưỡng hoặc tái tạo các hư tổn của da...
Đặc biệt nghệ còn có tác dụng quan trọng đối với chứng viêm màng mạch nho mãn tính (viêm thành mạch máu mắt) và những bệnh lý về thị giác khác.
Nghệ và tiêu - sự kết hợp hoàn hảo
Piperin có trong tiêu sẽ giúp hấp thụ curcumin lên đến 154%. Khi tiêu được hấp thụ ở mức 20 mg/kg trọng lượng thì sự thích nghi của curcuma sẽ tăng đến 200%. Trong thực tế ở các gia đình Việt Nam , đây là 2 gia vị không thể thiếu trong nhiều món ăn ngon truyền thống.
Nghệ là loại củ rất dễ trồng, ưa ẩm, ít phải chăm sóc, lá có khả năng lọc không khí. Cây lá và hoa của nghệ rất đẹp, có thể dùng làm cây cảnh trang trí...
Thụy Huyên (tổng hợp)
Bột nghệ giúp ngừa viêm gan - Chất Curcumin
Chất curcumin – một trong những thành phần chính có trong củ nghệ – dường như có khả năng làm trì hoãn những tổn hại về gan, là nguyên nhân dẫn đến bệnh xơ gan.
Kết quả một cuộc nghiên cứu vừa được đăng tải trên tạp chí Gut mới đây cho thấy, việc bổ sung một ít bột nghệ vào chế độ ăn hàng ngày của bạn có thể giúp ngăn ngừa những tổn hại về gan.
Các nhà khoa học phát hiện rằng, chất curcumin – một trong những thành phần chính có trong củ nghệ – dường như có khả năng làm trì hoãn những tổn hại về gan, là nguyên nhân dẫn đến bệnh xơ gan.
Curcumin được biết đến là chất tạo nên sắc tố vàng sáng ở củ nghệ, được sử dụng để bào chế thuốc Ayurvedic ở Ấn Độ, nhằm giúp điều trị các rối loạn ở dạ dày. Ngoài ra, chất curcumin còn được chứng minh có tác dụng chống viêm và chống ôxy hóa, rất có ích trong việc bảo vệ sức khỏe, chống lại bệnh tật.
Nhóm nghiên cứu đang tiếp tục kiểm tra về khả năng của curcumin trong việc ngăn ngừa những tổn hại gây ra bởi các vấn đề viêm tăng dần ở gan, bao gồm chứng viêm xơ đường mật nguyên phát và bệnh xơ gan do mật nguyên phát.
Cả hai căn bệnh trên có thể làm tổn hại đến các mô gan trên phạm vi rộng và cuối cùng là phát triển thành bệnh xơ gan nguy hiểm.
Nhóm nghiên cứu đã tiến hành kiểm tra, so sánh mô và các mẫu máu lấy từ những con chuột bị viêm gan mãn tính trước và sau khi cung cấp chất curcumin vào chế độ ăn của chúng, trong khoảng thời gian 4 tuần và 8 tuần.
Kết quả cho thấy, với chế độ ăn có bổ sung curcumin, các con chuột có thể giảm nguy cơ tổn hại như tắc ống mật, sưng tế bào gan và chứng xơ hóa, do sự can thiệp của curcumin giúp ngăn cản một số loại hóa chất gây nên quá trình viêm ở gan.
Chất curcumin chứa trong củ nghệ là một sản phẩm tự nhiên dễ tìm, có tác dụng tốt trong việc chống viêm. Với tính chất đặc thù đó, các nhà khoa học hy vọng curcumin sẽ trở thành một loại dược liệu điều trị hiệu quả bệnh viêm gan trong tương lai
Curcumin trong củ nghệ vàng –
Hoạt chất chữa viêm khớp hiệu quả an toàn
Sau những nghiên cứu chiết tách thành công Curcumin từ nghệ tại Việt Nam, một lần nữa, các hoạt chất có lợi trong củ nghệ vàng lại được quan tâm và ứng dụng trong việc sản xuất ra các sản phẩm chăm sóc sức khỏe có lợi cho cộng đồng.
Theo khoa Đông y củ nghệ vàng còn được gọi là Khương Hoàng, vị cay, đắng, tính bình có tác dụng hành khí,hoạt huyết, làm tan máu, tan ứ và giảm đau. Theo Đông y bản giám thì Khương Hoàng có tác dụng phá huyết, hành khí, thông kinh, chỉ thống (giảm đau) chủ trị bệnh trướng đầy, bế kinh, bệnh sau đẻ, chấn thương, ung thũng. Theo Nhật hoa tử bản thảo thì cho rằng Khương Hoàng có tác dụng trị huyết cục, nhọt, sưng, thông kinh nguyệt v.v…
Với các nghiên cứu thành công của việc chiết tách hoạt chất có lợi Curcumin trong nghệ, nghệ trở thành dược liệu quý, có tác dụng rất tốt trong hỗ trợ điều trị ung thư, khối u. Ngoài ra, vì Curcumin là một
trong những hoạt chất có tác dụng chống Oxy hóa và kháng viêm rất hiệu quả và theo một nghiên cứu gần đây nhất công bố: tinh chất nghệ (curcumin) với hàm lượng đặc biệt cao (1200mg - 4800mg) có tác dụng như một thuốc giảm đau kháng viêm tự nhiên cho các bệnh nhân viêm xương khớp.
Viêm khớp là một trong những bệnh lý mạn tính ở người già. Bệnh chiếm khoảng 85% ở người trên 70 tuổi. Khía cạnh nổi bật nhất của bệnh là sự phá hủy dần dần các sụn khớp do đó ngày nay bệnh viêm khớp được xem là bệnh liên quan đến bao hoạt dịch, xương bên dưới khớp và mô mềm quanh khớp. Quá trình viêm là do một loạt các chất trung gian gây viêm như acid arachidonic, các cytokin tiền viêm như IL1, IL6, IL8, TNF-α và các chất oxy hóa mạnh như NO và O2- gây nên triệu chứng đau, sưng đỏ, nóng của bệnh và phá hủy sụn khớp. Do dó, để điều trị viêm khớp tối ưu là ngăn chặn các chất trung gian gây viêm nêu trên và đánh vào mục đích ngăn ngừa đau nhanh, hiệu quả, an toàn và ức chế các tác động phá hủy sụn khớp của các hoạt chất đó.
Tuy nhiên hiện nay điều trị viêm khớp chủ yếu là điều trị hỗ trợ nhằm làm giảm nhẹ các triệu chứng của bệnh. Cho đến nay các thuốc điều trị viêm khớp bao gồm thuốc kháng viêm non-steroid (NSAIDs), thuốc giảm đau (chủ yếu là acetaminophen), thuốc tiêm vào khớp (steroid, acid hyaluronic), thuốc làm chậm triệu chứng hoạt động (glucosamin, chondroitin sulfate,…). Ngoài ra trên thị trường có một số thuốc từ thực vật có thể giúp cải thiện sức khỏe của khớp xương. Trong số đó curcumin là thông dụng nhất, thường được dùng dưới dạng đơn độc hay kết hợp với các chất khác bao gồm glucosamine sulphate.
Curcumin (diferuloylmethane) là hoạt chất được chiết xuất từ củ nghệ tươi (Curcuma longa). Từ các nghiên cứu trong môi trường cấy và trên động vật cho thấy Curcumin ức chế cyclooxygenase, lipooxygenase, NO và các cytokine tác nhân tiền viêm như IL1, IL6, IL8 vì có hoạt tính kháng viêm, chống oxy hóa, sát khuẩn và kháng ung thư như các công bố đã công nhận.
Trên bệnh nhân viêm khớp, có nhiều bằng chứng lâm sàng cho thấy Curcumin ở liều 1200mg có tác dụng giảm triệu chứng sưng đau cứng khớp nhanh chóng và có khả năng ức chế một trong những nguyên nhân gây phá hủy sụn khớp mà các loại thuốc giảm đau thông thường không có. Mặt khác, không giống các thuốc kháng viêm steroid curcumin không gây tác dụng phụ trên đường tiêu hóa cho bệnh nhân khi sử dụng lâu dài.
Các nghiên cứu cũng cho thấy hoạt tính của curcumin tùy thuộc rất nhiều vào nồng độ curcumin tại mô viêm, do đó không phải mọi sản phẩm chứa curcumin đều mang lại lợi ích lâm sàng như nhau. Để đạt được liều lượng điều trị (1200mg) đòi hỏi phải có công nghệ sản xuất tiên tiến để chiết xuất được tất cả các curcuminoid quan trọng và phải kết hợp tá dược đặc biệt để tăng sự hấp thu qua ruột gấp nhiều lần.
DS. Nguyễn Thị Thu Hồng
Bột nghệ: Loại thuốc kháng sinh chống viêm nhiễm
1. Nghệ là một trong những thành phần quan trọng mà các đầu bếp thường cho nó vào trong nhiều món ăn ngon. Với thành phần curcumin, nghệ luôn làm cho món ăn có màu sắc bắt mắt vì màu vàng của nó. Ngoài ra, Curcumin cũng được cho là chất chống oxy hoá, chất kháng khuẩn và chống viêm.
2. Trong nhiều nghiên cứu, chất curcumin có tác dụng chống viêm nhiễm trong nghệ còn được so sánh với các loại thuốc chống viêm mạnh, kể cả thuốc theo toa và không kê toa.
Các nghiên cứu cho thấy chất kháng viêm curcumin có thể được sử dụng như một loại thuốc kháng sinh mà không tốn kém và lại giúp điều trị hiệu quả bệnh viêm ruột như Crohn và viêm đại tràng loét.
Trong các nghiên cứu khác, curcumin có trong nghệ còn được nhiều bác sĩ chỉ định điều trị cho bệnh nhân viêm khớp dạng thấp và giảm sưng khớp.
3. Nghệ luôn luôn là một cây thuốc quan trọng của Trung Quốc và Ấn Độ bởi vì các thầy thuốc dân gian luôn xem nghệ là một loại thuốc hiệu quả do tính chất chống viêm của nó.
Vì thế, nghệ được sử dụng để điều trị nhiều loại bao gồm đầy hơi, vàng da, các vấn đề kinh nguyệt, đau răng, vết bầm tím, xuất huyết, đau ngực và đau bụng. Trong y học Trung Quốc, nghệ là một loại thuốc phổ biến được sử dụng như một chất bổ dạ dày và có tác dụng lọc máu.
4. Hiện nay, nghệ đang được nghiên cứu về khả năng ngăn chặn các khối u cho những bệnh nhân bị ung thư. Qua các nghiên cứu sơ bộ trong phòng thí nghiệm tại Đại học Texas thì nghệ có thể hữu ích trong việc phòng ngừa và ngăn chặn sự phát triển của một số bệnh ung thư tế bào bao gồm các khối u ác tính, u vú và ruột kết.
Những nghiên cứu mới tiến hành còn cho thấy rằng ngay cả khi ung thư vú đã được hình thành thì chất curcumin có trong nghệ vẫn có thể làm chậm lại sự lây lan của các tế bào ung thư vú tránh di căn đến phổi.
Củ nghệ: Loại thuốc kháng sinh chống viêm nhiễm
Ngoài ra, những nghiên cứu được trình bày tại hội nghị về bệnh bạch cầu ở trẻ em được tổ chức tại London còn chứng minh nếu trẻ em ăn nhiều các loại thực phẩm chế biến từ nghệ có thể làm giảm nguy cơ phát triển bệnh bạch cầu ở trẻ em.
5. Nhiều chiết xuất từ nghệ còn được báo cáo giúp cung cấp nhiều lợi ích sức khỏe cho con người bao gồm việc mang đến làn da khỏe mạnh, gan và túi mật. Ngoài ra chúng còn hỗ trợ giảm đau và chống viêm, chống oxy hóa.
Nghệ bột ích lợi cho sức khoẻ
Bột nghệ là một thuốc sát trùng (antiseptic) rất mạnh, là một antibiotic thiên nhiên (trụ sinh), có nhiều anti-oxidants (chống lão hoá). Khi dùng nghệ tươi để tẩy sẹo mổ hay sẹo trứng cá (trẻ dậy thì), thì vết sẹo lành thật nhanh và các mụn cũng bị tẩy sạch. Nghệ tốt hơn các thuốc trị trứng cá vì vừa sát trùng, vừa lành vết thương, vừa làm nhạt sẹo rất hiệu nghiệm. Chỉ trong vòng 1, 2 tuần là vết sẹo lành, vết sẹo nhoà đi và không thấy vết mổ nữa.
Nếu ta trộn chung bột nghệ với mật ong thật và sống (không phải nước đường, mật miá hay caramel - nước đường thắng như nước mầu) thì lại thêm anti-oxidants và mạnh như natural antibiotic.